MALİYE DENETİMLERİ HAKKINDA YAPILAN BAŞVURULARIMIZ

                                                                                                                      14/08/2024

                                                                                                                      TEİS2024-121 ve 122

Sayın,ABDULLAH ERDEM CANTİMUR

T.C. HAZİNE ve MALİYE BAKANLIĞI

BAKAN YARDIMCISI

Sayın,Bekir BAYRAKDAR

 T.C. HAZİNE ve MALİYE BAKANLIĞI

GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI

Konu: Eczanelerde Gerçekleştirilen Mali Denetimler Kapsamında Entegrasyon Süreci ve Mükerrer Ceza Uygulamaları

Eczacılar, yıllardır halk sağlığını koruma ve iyileştirme görevini büyük bir özveriyle yerine getirmektedir. COVID-19 pandemisi sırasında maske dağıtımından her sene ücretsiz grip aşısı uygulamasına, devlet adına muayene ücreti tahsildarlığına kadar pek çok görevi karşılıksız üstlenmişlerdir. Eczacıların kamu sağlığındaki rolüne ek olarak; “vergi borcu olmayan” nadir meslek gruplarından biri olması hasebiyle de, eczanelere yönelik uygulama ve yaptırımların bu duruma uygun şekilde düzenlenmesi gerekmektedir. 

Ağustos ayının başında ülke genelinde eczanelerimizde gerçekleştirilen mali denetimlerde, çeşitli zorluklar ve orantısız uygulamalarla karşı karşıya kalmış bulunmaktayız. Denetimlerde, ödeme kaydedici cihaz olarak adlandırılan yazarkasalar ile eczane otomasyon programlarının tam olarak entegre olamamaları nedeniyle eczacılarımıza sistemsel uyumsuzluklardan kaynaklanan haksız cezalar kesilmektedir. 

Eczaneler, sıradan perakende satış noktalarından çok daha karmaşık ve kapsamlı işleyişlere sahiptir. Reçeteli ve reçetesiz satışlar, emanet ve veresiye işlemleri, muayene ücreti tahsilatı, reçete ve ilaç katılım bedelleri, teslim edilmemiş reçetelerin bedelleri, piyasa yoku sebebiyle kutu/kalem sayısı değişen reçeteler, iadeler, dört çeşit KDV oranı, emekli maaşlarından yapılan tahsilatlar gibi birçok farklı parametreyi yönetmektedirler.

Mevcut eczane otomasyon sistemleri, bu karmaşık süreçlerin hepsine henüz tam olarak entegre olamamışlardır. Ödeme sistemi entegrasyonu; 2018 yılında yapılan düzenleme ile mali mevzuata girmiş, kafe ve restoran gibi işletmelerde adisyon kesilmesine rağmen yazarkasa fişi kesilmemesi gerekçe olarak gösterilmiştir. Bu sebeple; sadece entegrasyon sistemlerinin kurulu olup olmadığına bakılarak bahse konu cezaların düzenlenmesi, yasanın özünden ve düzenlemenin amacından uzak bir tutumdur. Başkanlığınızca görevlendirilen denetmenlerin, mesleğimize özgü bu tip karmaşık işleyiş örgüsünü bilememesinden dolayı eczane otomasyon programlarımızdaki her işlem, “fiş kesilmesi gereken birer satış” olarak algılanmış olup meslektaşlarımızın doğruları anlatmaktaki çabaları maalesef çoğu zaman yetersiz kalmıştır.

Denetimlerde ayrıca, “eksik fiş” düzenlenmiş gibi tutanaklar tutulmuş olsa da birçok eczanemizde; ödeme çıkmayan yani tahsilat yapılmayan SGK reçeteleri için dahi işlem uygulandığı, “aynı hastaya ait birden fazla ilaç satışına ait bedelin tek seferde tahsil edilmesi” ile “fiş rulosunun arkasında son kullanma tarihi olmaması” gibi çok tuhaf gerekçelerle bir çok konuda eczanelere yüklü para cezalarının kesildiği, banka hesaplarına kadar detaylı inceleme yapıldığını öğrenmiş bulunmaktayız.

Ek olarak ilaç bedelinin %90’ı SGK tarafından karşılanan ve bu ödeme için ay sonunda Kuruma e-fatura düzenleyecek eczanelerden münferit olarak 10-20 TL’lik fiyat farkı ödemesi gibi cüzi ödemelerde satışa dair fiş düzenlenmediği gerekçesiyle cezai işlem uygulanması hakkaniyetten uzaktır. Örneğin, 520 TL tutarındaki bir reçete bedelinin 500 TL'si için eczacı tarafından SGK'ya e-fatura düzenlenmişken, kalan 20 TL’lik tutar için fiş düzenlenmesinin sehven unutulması durumunda, sanki satış bedelinin tamamı olan 520 TL için fiş/fatura düzenlenmemiş gibi değerlendirilip 10.000 TL ceza uygulanması, “ölçülü” bir yaklaşım değildir. Ceza hukukunda fiil ile yaptırım arasında denklik aranmaktadır. Cezanın meşru bir amacının olması, kuralların bu amaca uygun düzenlenmiş̧ olması, cezaya alternatif daha az müdahaleci başka bir yöntemin bulunmaması, cezanın gereğinden fazla yük getirmemesi “ölçülülük” ilkesinin en önemli unsurlarıdır. 

Kurumca yapılan denetimlerde hem ölçülülük ilkesine uygun sınırlandırma hem de kamu kaynaklarının verimli kullanılması elzemdir. Kısıtlı sayıdaki vergi denetmenlerini etkin bir şekilde kullanmamak; para, zaman ve personel açısından kaynak israfına yol açılmaktadır. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın içeriği ve uygulanma yöntemiyle rutinin dışına çıkan bu eczane denetimleri yerine, sadece riskli görülen mükelleflerin vergi incelemesine alınarak gerçek kaçak ve kaybı tespit etmeye yönelik denetimlere ağırlık verilmesi gerekmektedir.

Yukarıda belirtilen gerekçeler doğrultusunda; eczanelerde kullanılan otomasyon sistemlerinin henüz tam entegrasyona hazır olmaması nedeniyle, bu süreç tamamlanıncaya kadar entegrasyon kaynaklı cezaların iptal edilmesi ve ek süre tanınması; eczacılarımızın tam entegre sistemleri etkin bir şekilde kullanabilmesi için gerekli zaman ve desteği sağlayacaktır.

Bununla birlikte; aynı denetim sürecinde tespit edilen “eksik fiş” düzenleme gibi durumların “mükerrer” kabahat olarak değerlendirilmemesi, tek tutanak düzenlenip yaptırım kararı verildiğinden bahse konu satışların tek fiil kabul edilmesi gerekmektedir. Her fiş için ayrı ayrı cezai işlem kararı verilmesi hukuka uygunluk taşımayıp, şayet gerekiyorsa “tek bir kabahat” olarak cezalandırılması gerekmektedir.

Eczacılar, halk sağlığını koruma görevini üstlenirken, ağır mali denetim koşulları ve zorunlu tutulan teknik altyapı uygulamaları nedeniyle hizmet veremez hale gelmektedir. Özellikle nöbet koşullarında, entegrasyondaki mevcut teknik aksaklıklarla ilaç hizmeti sunmak giderek zorlaşmaktadır. Kesilen usulsüzlük cezalarının boyutu, eczanelerimizi ticari olarak sürdüremeyecek seviyelere ulaşmıştır. Eczaneler, tüm vatandaşların sağlık hizmeti aldığı ve almaya devam edeceği yerlerdir. Bu hizmetlerde yaşanacak aksaklıklar, halk sağlığı üzerinde ciddi ve doğrudan etkiler yaratacaktır.

Yukarıda belirtilen taleplerimizin ivedilikle dikkate alınarak; entegrasyon işlemi için ek süre verilmesini, bu süre zarfında entegrasyon kaynaklı düzenlenen cezaların iptalini, aynı denetimde tespit edilen fiş vb. eksiklerin mükerrer kabul edilmeyip tek bir kabahat olarak değerlendirilmesi için gerekli düzenlemelerin yapılarak Kurum merkez ve taşra teşkilatının bilgilendirilmesini, eczanelerimizin sürdürülebilir bir şekilde hizmet vermeye devam etmesini sağlamak adına arz ve talep ederim.

ECZ. NURTEN SAYDAN

TÜM ECZACI İŞVERENLER SENDİKASI

GENEL BAŞKAN